patari.org

[kaGiannis]

Τη δημιουργία χρήματος σε ένα καπιταλιστικό σύστημα το αναλαμβάνει η Κεντρική Τράπεζα και οι Εμπορικές Τράπεζες. Η Κεντρική τράπεζα έχει το προνόμιο κοπής νέου χρήματος, η διαδικασία αυτή από μόνη της δεν αυξάνει την προσφορά χρήματος αλλά υπόκειται σε περιορισμούς από τους νομισματικό-πολιτικούς στόχους της ίδιας της Κεντρικής Τράπεζας ή και κάποιου συγκεκριμένου νόμου του Κράτους. Η μεταφορά αυτού του χρήματος για να μεταφερθεί στα χέρια του κοινού, πρεπεί να γίνει με τη μέθοδο των πιστώσεων ή με την αγορά συναλλάγματος ή και χρυσού.

α) Με τη μέθοδο των πιστώσεων χορηγείται ένα δάνειο από την Κεντρική Τράπεζα σε μια Εμπορική Τράπεζα ή στο Κράτος.
β) Νομισματικό χρήμα (αποθηκευμένο χρήμα σε άλλη μορφη), δηλαδή χαρτονομίσματα και κέρματα, μπορεί να διοχετευθούν στην κυκλοφορία και με την πώληση συναλλάγματος ή και χρυσού από μια εμπορική τράπεζα στην Κεντρική Τράπεζα.

Αξίζει να αναφερθεί πως και με τους δυο παραπάνω τρόπους έχουμε ισόποση αύξηση προσφοράς χρήματος στην οικονομία και πως αν η διαδικασία ακολουθηθεί αντίστροφα, δηλάδη εξοφληθεί το δάνειο ή αγορασθεί συνάλλαγμα ή και χρυσός, έχουμε μείωση της προσφοράς χρήματος στην οικονομία.

Λεγοντας "προσφορα χρήματος" εννοούμε την αξία του χρήματος, δηλαδή πόσα αγαθά μπορούμε να αγοράσουμε. αν τώρα αυξήσουμε την προσφορά χρήματος, στην ουσία αυξάνουμε το χρήμα που υπάρχει στην αγορά, με αποτέλεσμα να μειώνεται η αξία του και το αντίστροφο με την μείωση του χρήματος.

Η εμπορική τράπεζα από την πλευρά της πολλαπλασιάζει την προσφορά χρήματος στην οικονομία μέσω δανείων, για να γινει καλυτερα αντιληπτό, θα πρεπει να υπάρχουν τέσσερις βασικές προûποθέσεις:

• Υποθέτουμε ότι το εμπορικό τραπεζικό σύστημα αποτελείται από πολλές τράπεζες και ότι απαιτείται κάθε μία από αυτές τις τράπεζες να παρακρατεί ένα ποσοστό, π.χ. 20% των καταθέσεων σε μορφή ρευστών διαθεσίμων (στην Ελλάδα ισχύει το 20%).
• Επίσης το κοινό δεν μεταβάλει την πρόσφατη παρακράτηση ρευστών διαθεσίμων καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας δημιουργίας πολλαπλάσιων καταθέσεων όψεως.
• Κάθε εμπορική τράπεζα στο τραπεζικό σύστημα, θα τοποθετήσει όλο το χρήμα, το οποίο δεν υποχρεούται να διατηρήσει σε μορφή ρευστών διαθεσίμων.
• Υποθέτουμε πως το κοινό δεν αλλάζει τις καταθέσεις προθεσμίας καθ’ ολη τη διάρκεια της διαδικασίας δημιουργίας πόλλαπλών καταθέσεων όψεως.

Στον παράδειγμά μας, ο Α κάνει μια κατάθεση όψεως σε μια τράπεζα Χ. Η τράπεζα Χ που θα πάρει τα χρήματα, είναι υποχρεωμένη να κρατήσει σε ρευστά διαθέσιμα ένα ποσό και τα υπολοιπα ως κερδοσκοπικός οργανισμός να τα δανείσει στο Β. ο Β θα κάνει μια κατάθεση όψεως στην τράπεζα Ω. η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι το ποσό να μηδενιστεί. Με αυτό τον τρόπο οι τράπεζες δημιουργούν λογιστικά πολλαπλασιασμό του χρήματος.

Να το πάμε λίγο και με αριθμούς για να γίνει κατανοητό!
Η κυβέρνηση λοιπον θέλει να δανιστεί 1 δις για να δώσει μια ώθηση στην οικονομία και συνάπτει με την Κεντρική Τράπεζα μια συμφωνία όπου ανταλλάσει τα 1 δις ευρώ με αντίστοιχης αξίας 1 δις ευρώ ομόλογα. Τώρα πρεπει να τα διαθέσει και στο κοινο, τα βάζει λοιπον σε ένα ή παραπάνω λογαριασμούς σε εμπορικές τράπεζες, οι τράπεζες σύμφωνα με τα παραπανω δανείζουν τα χρήματα στον κόσμο (Δάνεια:διακοπών, φοιτητικά, κατοικίας, αυτοκινήτου κ.α.), ο κόσμος κάνει τις αγορές ή τις επενδύσεις του. όμως κάποιος τα πήρε αυτα τα χρήματα και τα βάζει σε μια τράπεζα. αυτός ο κύκλος συνεχίζεται μέχρι το ποσό να μηδενιστεί. το πρώτο όμως δάνειο ήταν 1 δις, το δεύτερο 0.8 δις, το τρίτο 0.64 δις με αποτέλεσμα να πενταπλασιαστεί